میزان هزینه‌ کرد گردشگران خارجی در ایران

روزنامه دنیای اقتصاد: براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد درباره رقابت‌پذیری مقاصد گردشگری جهان در سال ۲۰۱۵، میانگین هزینه‌کرد هر گردشگر خارجی در ایران ۳/ ۲۷۱ دلار در سال ۲۰۱۳ برآورد شده است.

پیش از این معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، با استناد به مبلغ ۱۷۰۰ دلار به عنوان میانگین هزینه‌کرد هر گردشگر خارجی در منطقه، درآمد حاصل از ورود گردشگران در سال ۹۲ را ۶ میلیارد دلار اعلام کرد.

این در حالیست که بنابر گزارش‌هاي سازمان جهاني جهانگردي، متوسط درآمد حاصل از هر گردشگر در خاورميانه در سال ۲۰۱۳ حدود ۹۲۰ دلار و اين رقم براي متوسط جهاني ۱۰۷۰ دلار بوده و در آمريکا نيز به‌عنوان کشوري با گردشگري لوکس به ۱۵۵۰ دلار رسيده است؛ رقمی که همچنان با هزینه‌کرد ۱۷۰۰ دلار اعلام شده، فاصله فاحشي دارد .

ضعف آماری در بخش‌های مختلف و به‌طور خاص حوزه گردشگری، یکی از چالش‌های همیشگی پیش‌روی برنامه‌ریزی و تدوین نقشه راه برای تعیین محدوده عمل مسوولان اجرایی کشور بوده است و این مساله به‌ویژه آنجا رخ می‌نماید که در یک مورد مشخص با اظهارات آماری مختلف و حتی ضد و نقیض از سوی مسوولان ارگان‌های مختلف و گاهی یک سازمان مواجه می‌شویم. علاوه‌بر این موارد متعددی را می‌توان یافت که آمارهای اعلام شده از سوی مسوولان و نهادهای مرجع در داخل کشور با آمارهای گزارش شده توسط مجامع بین‌المللی دارای تفاوت فاحشی است که از مورد فوق به‌عنوان نمونه اخیر آن می‌توان نام برد.

این تناقضات آماری می‌تواند ناشی از اختلاف در منابع استخراج داده، روش‌های گردآوری داده و نیز تفاوت در روش‌های تحلیلی آماری باشد که به هر ترتیب به معنای عدم استقرار یک مرجع واحد و همچنین یک نظام جامع آماری مشخص در حوزه گردشگری کشور به عنوان پیش‌نیاز انجام مطالعات و تدوین برنامه‌های تحولی است.

تناقض میان ارزانی ایران و هزینه‌کرد ۱۷۰۰دلاری

در همین خصوص رئیس انجمن علمی گردشگری کشور، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد ضمن تاکید بر خلأ نظام آماری یکپارچه در گردشگری با توجه به اینکه ایران ارزان‌ترین مقصد گردشگری در جهان است، آمار اعلام شده توسط معاون گردشگری کشور را دور از ذهن دانست.

دکترمحمدحسین ایمانی خوشخو ادامه داد: درحالی‌که آمارهای جهانی میانگین هزینه‌کرد در لوکس‌ترین مقصد یعنی آمریکا را ۱۵۵۰ دلار اعلام می‌کنند، چگونه ممکن است در ایران که کشوری بسیار ارزان برای گردشگران است و مبدا  اغلب گردشگران ورودی آن، کشورهای همسایه‌ای هستند که درآمد سرانه پایینی دارند، میانگین هزینه‌کرد ۱۷۰۰ دلار باشد؟! وی با اشاره به اینکه دستیابی به یک نظام آماری در حیطه گردشگری از الزامات توسعه این صنعت است، گفت: شاخص‌های مربوط به هزینه‌کرد گردشگران در هر کشور کاملا مشخص است؛ اما آنچه دستیابی به یک نظام آماری یکپارچه را با دشواری مواجه می‌کند، گستردگی و فرابخشی بودن صنعت گردشگری است.

با این همه راه‌اندازی چنین نظامی دور از دسترس نیست و باید در اولویت‌های نخست سازمان قرار بگیرد. رئیس انجمن علمی گردشگری کشور  افزود: در واقع برای پایان دادن به این بی‌نظمی و آشفتگی‌های آماری موجود، لازم است که سازمان به‌عنوان متولی طراحی و استقرار چنین نظام آماری منسجمی وارد عمل و تبدیل به تنها مرجع قابل استناد برای حصول آمارهای گردشگری در کشور شود.

اراده‌ای برای استقرار نظام آماری وجود ندارد!

ایمانی خوشخو اما فقدان اراده‌ استوار و پیگیر در این زمینه در سازمان و همچنین توسعه نیافتگی صنعت گردشگری در کشور را از دلایل عدم استقرار چنین نظام آماری در کشور دانست.

وی همچنین در توضیح دلایل احتمالی اختلاف فاحش عدد هزینه‌کرد هر گردشگر خارجی در ایران، اعلام شده توسط معاون گردشگری و گزارش مجمع جهانی اقتصاد، اظهار کرد: در این خصوص بهتر است که دلایل را از خود سازمان جویا شد و پس از آن این دلایل را مورد تردید قرار داد؛ اما به هرحال بنده فکر می‌کنم که گزارش‌های آماری به سازمان، از دقت و صحت کافی برخوردار نبوده یا اینکه به آمارهای برهه‌ای و در مقیاس کوچک استناد شده است.

خوشخو در پایان گفت: همان‌طور که تاکید می‌شود دولت نباید وارد کارهای بنگاهی شود و باید هتلداری، شرکت‌های هواپیمایی و سایر واحدهای خدماتی را به بخش خصوصی واگذار کند، بارها گفته شده که بحث قانون‌گذاری و نظارت و همچنین ساماندهی نظام‌های آماری که پیش‌نیاز  هرگونه قانون‌گذاری و تعیین معیاری است، از اهم وظایف دولت‌ها است؛ امری که در ایران مورد غفلت واقع شده است.

در واقع اگر سیستم دولتی ایران به این باور برسد، اتفاقی همچون استقرار یک نظام آماری یکپارچه در حوزه گردشگری به سهولت امکان‌پذیر است؛ چرا که داشتن چنین نظامی مستلزم یک هماهنگی و ارتباط میان‌بخشی است که تنها با ورود دولت و ایجاد این التزام برای سازمان‌ها و نهادهای تابعه امکان‌پذیر خواهد بود.

براساس آمارهای مجمع جهانی اقتصاد  ایران از حیث اکثر شاخص‌های گردشگری در رتبه ۹۰ تا ۱۳۰ جهان قرار دارد؛ برای مثال در شاخص اولویت بخشی به سفر و گردشگری در رتبه ۱۳۰، از نظر توانمندسازهای محیط در رتبه ۹۸، از نظر شاخص‌ سیاست‌های سفر و گردشگری و آماده‌سازی شرایط در رتبه۹۶ و از منظر زیرساخت‌های خدمات گردشگری رتبه در رتبه ۱۱۹ قرار گرفته است. بنابراین در چنین شرایطی و با نظر به پتانسیل‌های قابل توجه ایران در حوزه گردشگری، بدیهی است که باید تمام هم و غم مسوولان به بهبود شرایط موجود معطوف شود و این تنها در صورتی اتفاق خواهد افتاد که اطلاعات آماری یکپارچه و شفاف در اختیار فعالان  این بخش قرار گیرد.