کلیسای تادئوس مقدس ، قره کلیسا

در تاریخ ۱۷ تیرماه ۱۳۸۷ خورشیدی برابر با ۷ ژوئیه سال ۲۰۰۸، مجموعه قره کلیسا، شامل ۳ کلیسای اصلی با نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و دزور دزور به‌عنوان نهمین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

روستای قره کلیسا از توابع بخش مرکزی شهرستان چالدران است. اقتصاد روستای قره کلیسا بر پـایۀ فعالیت‌های زراعی، دامپروری، باغداری و صنایع دستی استوار است. محصولات زراعی روستا را انواع غلات، میوه‌، فرآورده‌های دامی و صنایع دستی تشکیل می‌دهد.این روستا در یک ناحیۀ کوهستانی واقع شده است.خانه‌های روستاییان معمولاً یک طبقه با سقفی مسطح و دیوارهای ضخیم (ضد سرما) هستند. بیشتر پنجره‌های این خانه‌ها چوبی است. جهت خانه‌های روستا، به جنوب متمایل است تا از گرمای بیشتر خورشید بهر‌ه‌گیری شود.

قره کلیسا یا کلیسای طاطاووس از اماکن مذهبی ارامنه ایران است که چندین بار در ادوار مختلف تخریب و مجدداً بازسازی شده است. نخستین بار هنگام حمله چنگیزمغول بخش وسیعی از قره‌کلیسا تخریب شد، اما در زمان حکومت هلاکوخان، این کلیسا به همت ”خواجه نصیرالدین طوسی” مرمت گردید.

در سال ۱۳۱۹ میلادی نیز پس از وقوع زلزله‌ای سنگین، دوباره ویران گردید که به روایت سندی از ”آندرانیک هویان”، ده سال بعد (۱۳۲۹ میلادی) به توسط زکریای قدیس تعمیر و بازسازی گردید. همچنین در سال ۱۶۹۱ میلادی با سنگ‌های سیاه، در سال ۱۸۱۰ میلادی از سوی ”سیمون بزنونی” اسـقف مـاکو بـا سنگ‌های سفید و در زمان حکومت قاجاریه از سوی”عباس میرزا” ولیعهد تعمیر و تزیین گردید. قره کلیسا ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. تکنیک و حجم‌پردازی در بنای قره کلیسا در نوبه خود، از کم نظیرترین پرداخت‌های هنرهای تجسمی است.

گفتنی است ارامنه هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره کلیسا مراسم خاصی بر پا می‌دارند. این کلیسا از معتبرترین و پرنقش و نگارترین کلیساهای ایران است و از شهرت جهانی برخوردار است.

این کلیسا در۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده‌است. در تاریخ ۷ ژوئیه ۲۰۰۸، مجموعه قره کلیسا، شامل سه کلیسای اصلی با نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و زور زور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

قره کلیسا در ناحیه به‌به‌جیک شهرستان چالدران. در سال ۶۴۴ یا ۶۴۵ هجری قمری تجدید بنا شد. فرمان شاه عباس اول صفوی در حمایت از ارمنیان بر روی سردر آن دیده می‌شود. عباس میرزا ولیعهد فتح‌علی‌شاه نیز تزئیناتی بر آن افزوده‌است.

قره کلیسا، مزار تادئوس (طاطاووس) مقدس یکی از حواریون عیسی مسیح است. به استناد منابع تاریخی بخشی از ارمنیان پیرو دین زرتشت بوده‌اند و بخشی نیز آئین مهرپرستی داشته‌اند. برای نخستین بار در سال ۴۳ میلادی دو نفر از حواریون به نام‌های طاطاوس و بارتولومئوس از شمال بین النهرین گذشته و برای رساندن پیام مسیح وارد این مناطق می‌شوند.

«تادئوس مقدس» که یکی از حواریون عیسی مسیح و از بنیان‌گذاران کلیسای ارمنی است، در سال ۶۶ میلادی بخاطر بشارت مسیحیت به قتل رسید. مقبره وی در قره کلیسا قرار دارد و به صورت یکی از زیارتگاه‌های مهم ارمنیان از آن یاد می‌شود. در داخل این کلیسا دالان هایی تعبیه شده اند که برای آذوقه سربازان و افراد کلیسا بوده است.هر ساله در سوم مرداد مسیحیان زیادی جهت انجام مراسم خاص این روز از سراسر جهان به آن سفر می کنند و در اطراف کلیسا چادر زده و اقامت می کنند.

در چهارم مرداد هر سال برابر با ۲۶ ژوئن میلادی ارمنیان جهان برای زیارت کلیسای طاطائوس مقدس به ایران می‌آیند که به همراه آنها تعدادی از سفرای کشورهای مسیحی در ایران نیز در مراسم زیارت کلیسای طاطائوس شرکت می‌کنند.

دسترسی: فاصله این روستا با شهر سیه‌چشمه ۲۰ کیلومتر است و از طریق جاده آسفالت شهر سیه چشمه ـ شوط، قابل دسترسی می‌باشد.